Skolpendra!!! AAAA!!! ;-)

Ledwie skończyłem pisać o komarach zobaczyłem JĄ! Ot tak przebiegała sobie przez pokój. Jakby nigdy nic. Jakby to ona była mieszkanką tego domu. Długości mniej więcej dziesięciu centymetrów...

W pierwszej chwili jako kompletny laik pomyślałem stonoga, jednak już w chwilę później (po zakończeniu czynności uzupełniających...) stwierdziłem, że muszę się dowiedzieć CO TO (Goldi Twój duch poszukiwania informacji we mnie wstąpił ;-) I okazało się, że to nie żadna stonoga tylko Skolopendra (najprawdopodobniej, bo wciąż jestem laikiem i jeśli się mylę i ktoś na podstawie poniższych zdjęć może mnie uświadomić lub podać konkretny gatunek to bardzo proszę o komentarz :-)

Poniżej moje zdjęcia, a jeszcze dalej tekst traktujący o Skolopendrach ściągnięty z serwisu www.terrarium.com.pl (mam nadzieję, że się nie obrażą, że go tutaj zamieszczam :-)

Skolopendry (Scolopendromorpha)
Pozycja systematyczna
Typ: stawonogi (Arthropoda)
Podtyp: tchawkowce (Tracheata)
Gromada: wije (Myriapoda)
Dział: tyłopciowe (Opisthogoneata)
Podgromada: pareczniki (Chilopoda)
Rząd: skolopendrokształtne (Scolopendromorpha)

Chociaż skolopendry są dość szeroko rozprzestrzenione na całym świecie , większość spośród około 550 gatunków (w tym największe) zamieszkuje strefę subtropikalną i tropikalną. Biologia tej grupy zwierząt jest stosunkowo słabo poznana.

Ciało skolopendr składa się z 21-25 segmentów, pierwsze 4 segmenty pozbawione są odnóży krocznych i z reguły różnią się barwą od pozostałych. Dalsze segmenty wyposażone są w odnóża kroczne (na każdy przypada para) zakończone ostrymi pazurkami. U nasady odnóży znajdują się gruczoły wydzielające substancje jadowe - kontakt ze skolopendrą może wywołać bardzo nieprzyjemne podrażnienie skory. Odnóża ostatniego segmentu są silnie wydłużone (bardziej u samców) i pełnią rolę narządów kopulacyjnych. Narządy gębowe składają się z 3 par szczęk, osłoniętych od spodu para szczękonóżek, na końcach których znajduja się ujścia gruczołów jadowych.
Skolopendry są drapieżnikami, w naturze bytują z reguły w miejscach wilgotnych i zacienionych, często pod kamieniami w gnijących konarach powalonych drzew, w jaskiniach lub w ściółce. Jako zwierzęta typowo nokturnalne mają bardzo uwstecznione oczy, których funkcja jest ograniczona jedynie do określania natężenia światła. Podstawowym narządem zmysłu i orientacji są czułki.

Co typowe dla zwierząt silnie jadowitych, większość skolopendr jest bardzo jaskrawo ubarwiona.

Wprawdzie w literaturze występują dość duże rozbieżności co do wielkości skolopendr, możemy uznać że największa to pochodząca z Brazylii Scolopendra gigantea - opisane sa osobniki o długosci ciała 39 cm. Jad tego gatunku jest na tyle silny (i jest go na tyle dużo), że ukąszenie może stanowić śmiertelne zagrożenie dla człowieka. Potwierdzone są przypadki zgonu w wyniku ukąszenia przez skolopendrę. W krajach azjatyckich lek przed tymi zwierzętami jest bardzo silnie zakorzeniony w świadomości ludzi. W Birmie wielu mężczyzn ma wytatuowane na przedramieniu tatuaże o charakterze magicznym, przedstawiające skolopendrę i mające chronić przed jej jadem.

Jako zwierzęta terraryjne, skolopendry są bardzo ciekawym obiektem do obserwacji. Są szybkie i bardzo agresywne. W niewoli żyją nawet do 7 lat. Ze względu jednak na ryzyko związane z ukąszeniem stanowczo odradzamy je początkującym hodowcom, którzy nie mają doświadczenia ze zwierzętami jadowitymi.(!!! - komentarz Dolph'a :-)

Terrarium

Ze względu na skłonności do kanibalizmu skolopendry należy trzymać w oddzielnych pojemnikach. Dla dorosłych wystarcza terrarium o wielkości 30x40x25 cm (dł. x szer. x wys.). Jako podłoże zastosować można mieszankę torfu lub włókna kokosowego z piaskiem 1:1 - warstwa podłoża powinna mieć 8-10 cm grubości. Do terrarium możemy włożyć kawałki drewna, płaty kory lub kamienie, pod którymi skolopendra znajdzie kryjówkę (w naturze bardzo często można znaleźć skolopendry pod kawałkami butwiejącego drewna, w szczelinach skalnych lub jaskiniach.

Ponieważ pareczniki są bardzo wrażliwe na przesuszenie, ważne jest utrzymywanie stosunkowo wysokiej wilgotności w terrarium, pomóc w tym może wstawienie płytkiego naczynka z wodą. Ze względu na nocny tryb życia skolopendr, terrarium nie powinno być intensywnie oświetlone (możemy zastosować czerwoną żarówkę).

Temperatura powinna wynosić około 25-27°C i może nieznacznie spadać w nocy. Tylko gatunki pochodzące ze strefy umiarkowanej wymagają zimowania w temperaturze kilkunastu stopni, przez okres 2-3 miesięcy.

Pokarm

Tak jak inne pareczniki, skolopendry prowadzą drapieżny tryb życia. W naturze żywią się głównie drobnymi bezkręgowcami, ale opisane są przypadki kiedy znajdowano osobniki pzywiające się drobnymi wężami, żabami i gryzoniami. W warunkach hodowlanych jako pokarm znakomicie nadają się świerszcze, karaczany i larwy drewnojadów. Należy jednak uważać żeby nie przesadzić z karmieniem, wystarczy podawać pokarm 1-2 razy w tygodniu. Dla mierzącego 10-15 centymetrów osobnika porcja 4-5 świerszczy tygodniowo jest absolutnie wystarczająca.

Wzrost

Młode po wykluciu przypominają osobniki dorosłe i mają tyle samo par odnóży. Dojrzałość osiągają w ciągu 6-10 miesięcy. Dorosłe samce są nieco mniejsze od samic - poza tym niestety dymorfizm płciowy jest niewielki, odróżnienie płci jest bardzo trudne.

Skolopendry linieją przez całe życie. Przed wylinką tracą zainteresowanie pokarmem, stają się mniej ruchliwe, a ich pancerz delikatnie matowieje. Wtedy warto podwyższyć nieco wilgotność w terrarium i usunąć z niego pokarm (zwłaszcza świerszcze, które mogą zaatakować bezbronną skolopendrę w trakcie wylinki). Skolopendry z reguły zjadają swoją wylinkę, także nie należy jej usuwać - jest ona cennym źródłem pokarmu. Po wylince pareczniki są z reguły mało ruchliwe, zaczynają żerować dopiero po kilku- kilkunastu dniach.

Rozmnażanie

Trwająca kilka godzin kopulacja odbywa się w nocy, często pod ziemią. Samiec przy pomocy odnóży umieszczonych na ostatnim segmencie ciała robi oprzęd, na którym składa spermatofor. Taki pakiet przekazuje samicy. Kilka tygodni po kopulacji samica składa 20-30 jaj w niewielkim zagłębieniu w ziemi (w naturze często wewnątrz butwiejącego kawałka drewna) otaczając je substancją zabezpieczającą przed pleśnią. Dopóki nie wylegną się młode matka praktycznie nie opuszcza okolicy gniazda. Inkubacja odbywa się więc w warunkach panujących normalnie w terrarium.

Młode lęgną się po 1-2 miesiącach, po wykluciu pozostają przez kilka dni w gnieździe. Czasami zdarza się, że samica pada ofiarą swojego potomstwa, czasem z kolei to ona pożera swoje dzieci. Dlatego też dobrze jest przenieść świeżo wyklute młode do osobnych pojemników. Niektóre gatunki zdolne są do partenogenezy.

Czasami w handlu pojawiają się osobniki pozbawione zębów jadowych - niestety ten barbarzyński zabieg jest prawie zawsze równoznaczny ze śmiercią głodową zwierzęcia. Oprócz jadu gruczoły wydzielają również enzym odpowiedzialne za trawienie pokarmu - pozbawione ich zwierzę nie jest w stanie jeść i po kilku tygodniach pada z głodu.

Opracowanie
Opracowali: kudlaty & mantid 2003 na podstawie literatury:
Kleintiere im Terrarium. Haltung und Zucht wirbelloser Tiere. Stephan
Kallas, Michael Meyer, Wolfgang Schmidt, Rudiger Lippe. Landbuch Verlag 1996
Encyklopedie Teraristiky. Eugene Bruins. Rebo Productions 1999.
Życie zwierząt. Bezkręgowce. Alfred Brehm. PWN 1968.

Skolopendra cingulata

Skolopendra sp. Java

Źródło: www.terrarium.com.pl